Heb je dat wel eens? Dat je ineens iets doet of zegt waar je later spijt van hebt? Een impulsieve actie, een felle reactie, een manier om je gevoelens te verdoven. In de wereld van Internal Family Systems (IFS) kijken we met een andere blik naar deze momenten. We zien ze als uitingen van ‘delen’ van onszelf, elk met hun eigen unieke rol en – verrassing – positieve intentie.
IFS, kort gezegd, is een model dat ons helpt begrijpen dat we allemaal uit verschillende innerlijke ‘delen’ bestaan. Zie het als een familie in je hoofd, met verschillende persoonlijkheden en taken. Sommige delen zijn gericht op het organiseren en controleren (de zogenaamde ‘Managers’), andere dragen de pijn van oude wonden met zich mee (de ‘Ballingen’). En dan zijn er nog de Brandweerlieden.
Deze blogpost is onderdeel van een ontdekkingstocht door de wereld van IFS, waarin we de verschillende bewoners van ons innerlijk landschap leren kennen. We begonnen met een algemene inleiding in IFS (lees die hier: Inleiding tot IFS), doken in de kern van ons ‘Zelf’ (Het Zelf in IFS), verkenden de kwetsbare ‘Ballingen’ (Ballingen in IFS) en bespraken de controlerende ‘Managers’ (Managers in IFS). Vandaag richten we onze aandacht op de Brandweerlieden: de snelle reageerders die er alles aan doen om de pijn van onze Ballingen te onderdrukken en ons te beschermen tegen overweldigende emoties. Hoewel hun methodes soms destructief lijken, is het essentieel te onthouden dat Brandweerlieden altijd handelen vanuit een goede bedoeling: bescherming.
Geen tijd om te lezen? Luister naar de AI-gegenereerde podcast van dit artikel! 🎧
De Oorsprong van Brandweerlieden: Geboren uit Noodzaak
De wortels van Brandweerlieden liggen vaak in onze kindertijd, in die momenten waarop we geconfronteerd werden met ervaringen die te groot en te pijnlijk waren om te dragen. Denk aan momenten van verwaarlozing, misbruik, of andere vormen van trauma. Als kind hadden we niet de volwassen middelen om deze intense emoties te verwerken. Dus, om te kunnen ‘overleven’, ontwikkelden we overlevingsmechanismen. Brandweerlieden zijn een product van die noodzaak.
Toen die pijnlijke emoties – de angst, de eenzaamheid, de schaamte – dreigden ons te overspoelen, sprongen er innerlijke beschermers in actie. Deze Brandweerlieden ontwikkelden strategieën om die pijn te verdoven of te onderdrukken. Hoewel deze strategieën op de lange termijn misschien niet gezond zijn, waren ze op dat moment essentieel om te kunnen functioneren. Ze hielpen ons de dag door te komen, in een tijd waarin we geen andere uitweg zagen.
Kenmerken van de Innerlijke Blusploeg
Wanneer een Balling in ons systeem getriggerd wordt en de bijbehorende pijn dreigt naar de oppervlakte te komen, reageren Brandweerlieden impulsief. Ze zoeken naar snelle manieren om de ‘brand’ te blussen, om de pijn zo snel mogelijk te stoppen. Denk aan reactieve acties zoals:
- Verslavingen: Het grijpen naar alcohol, drugs, of obsessief gamen om de pijn te verdoven.
- Zelfbeschadiging: Als een manier om intense emotionele pijn te ‘uiten’ of te voelen dat je ‘leeft’.
- Woede-uitbarstingen: Een explosie van boosheid om de onderliggende kwetsbaarheid te maskeren.
- Dissociatie: Het ‘loskoppelen’ van de realiteit om de pijn niet te hoeven voelen.
- Eetstoornissen: Het controleren van voedsel als een manier om controle te voelen over overweldigende emoties.
- Overmatig werken: Jezelf verliezen in werk om niet met de innerlijke pijn geconfronteerd te worden.
- Risicogedrag: Het zoeken naar spanning en sensatie om de doffe pijn te doorbreken.
Het kenmerkende van Brandweerlieden is dat ze handelen zonder na te denken over de lange termijn gevolgen. Het enige wat telt, is de pijn NU stoppen. Daarom is het vaak zo moeilijk om deze delen met onze bewuste wil te beheersen. Ze opereren vanuit een diepe angst en een overlevingsdrang die sterker is dan onze rationele beslissingen. Ze zijn moeilijk te controleren omdat ze geloven dat ze letterlijk ons leven redden.
De Positieve Intentie Achter de Vonken
Ondanks de soms destructieve aard van hun acties, is het essentieel om de positieve intentie van Brandweerlieden te zien. Hoe paradoxaal het ook klinkt, ze proberen ons te beschermen tegen diezelfde emotionele overweldiging die ze in hun jeugd hebben ervaren.
Ze bieden snelle, zij het tijdelijke, manieren om met pijn om te gaan. Op de korte termijn kan dit opluchting geven. Denk aan die sigaret die even de stress wegneemt, of dat koopgedrag dat even een gevoel van voldoening geeft. Ze zijn als een noodknop in ons systeem, die geactiveerd wordt wanneer de ‘alarmbellen’ van onze Ballingen afgaan.
De Botsing: Managers versus Brandweerlieden
Binnen ons innerlijk systeem kan er een flinke strijd gaande zijn tussen de Managers en de Brandweerlieden. Managers, die we in een eerdere blogpost bespraken, proberen het dagelijks leven soepel te laten verlopen en chaos te voorkomen. Ze proberen de acties van Brandweerlieden te beheersen en in toom te houden.
Deze pogingen tot controle leiden vaak tot polarisatie. Hoe harder de Managers proberen de Brandweerlieden te ‘blussen’, hoe heftiger de Brandweerlieden reageren. Het resultaat? Een innerlijk conflict dat uitputtend kan zijn. Je kent het misschien wel: het ene moment probeer je jezelf streng toe te spreken om een bepaalde actie te stoppen, het volgende moment doe je het toch, met nog meer intensiteit.
Om te genezen van deze innerlijke strijd, is het cruciaal dat ons Zelf – onze innerlijke kern van wijsheid en compassie – leert samenwerken met zowel Managers als Brandweerlieden. Het Zelf kan beide delen waarderen voor hun inspanningen en hen helpen om te ontspannen en hun rigide rollen los te laten. Dit is de essentie van Zelf-leiderschap.
Werken met de Innerlijke Noodhelpers in IFS
De sleutel tot het transformeren van de dynamiek met onze Brandweerlieden ligt in het creëren van een veilige en compassievolle ruimte binnenin. Vanuit het Zelf kunnen we contact maken met deze delen, niet vanuit oordeel, maar vanuit nieuwsgierigheid en begrip.
Het begint met compassievolle communicatie. We kunnen onze Brandweerlieden bedanken voor hun pogingen om ons te beschermen, hun positieve intentie erkennen, en hen laten weten dat we begrijpen waarom ze zo handelen. Vaak zijn ze verrast om gehoord en begrepen te worden, zonder veroordeeld te worden.
Uiteindelijk gaat het erom de onderliggende pijn van de Ballingen aan te pakken. Wanneer de Ballingen zich veilig en gekoesterd voelen, hebben de Brandweerlieden minder reden om in actie te komen. Door de pijn van de Ballingen te helen, bevrijden we de Brandweerlieden van hun extreme taken. Dit is een proces van geduld, mildheid en het herstellen van de balans in ons innerlijk systeem.
Je kunt meer lezen over de helende kracht van IFS in deze grownote: Grownote IFS Healing. De principes van IFS therapie worden ook verder uitgelegd in deze grownote: Internal Family Systems Therapie.
Conclusie: Van Vonken naar Vlammen van Welzijn
Brandweerlieden zijn een essentieel, zij het soms onrustig, onderdeel van ons innerlijk systeem. Ze reageren vanuit een diepe wens om ons te beschermen tegen overweldigende pijn. Door middel van IFS kunnen we leren om met compassie en begrip naar deze delen te kijken, hun positieve intentie te erkennen en hen te helpen een meer constructieve rol te vinden.
Neem eens de tijd om te reflecteren: welke ‘brandjes’ probeer jij te blussen in je leven? Welke Brandweerlieden zijn er actief in jouw innerlijke wereld? Door ze te herkennen en met compassie te benaderen, kun je bijdragen aan een meer harmonieuze en evenwichtige innerlijke wereld.
Wil je meer leren over hoe je met je innerlijke delen kunt werken? Blijf Grow as a Family volgen voor meer inzichten in IFS en praktische tips om je innerlijke familie te begrijpen en te helen. Leer meer over IFS. Blijf leren, blijf groeien!
Disclaimer
Deze blog is bedoeld voor informatieve doeleinden en is geen vervanging voor professioneel medisch advies. Als je worstelt met problemen, raadpleeg dan een arts of therapeut. Voor psychologen in België, bezoek vind-een-therapeut.be; voor Nederland, bezoek ifsinnederland.nl.
Bronnen
- Grownotes
- ‘Internal Family Systems therapy’ van Richard Schwartz
- ‘No bad parts’ van Richard Schwartz
- ‘Somatic Internal Family Systems’ van Susan McConnell
- ‘IFS Healing’ van Rich Adalfo
- Boeken
*Affiliate link: On this blog, I promote books that I consider valuable. As an Amazon associate, I earn from qualifying purchases.
