Algemene Inleiding tot ACT: Acceptance and Commitment Therapy

Inhoudstabel

Heb je ooit geprobeerd om van vervelende gedachten af te komen, maar leek het alsof ze alleen maar sterker werden? Dit is een strijd die velen van ons kennen: we proberen negatieve gedachten en gevoelens te vermijden, te controleren of te elimineren. En toch lijkt het vaak alsof hoe harder we vechten, hoe meer ze blijven hangen. Hier komt ACT Therapie, of Acceptance and Commitment Therapy, in beeld.

ACT Therapie is een effectieve, wetenschappelijk onderbouwde benadering ontwikkeld door Steven Hayes, die ons helpt anders naar negatieve gedachten en gevoelens te kijken. In plaats van ze te bestrijden, leren we ze te accepteren en onze energie te richten op wat echt belangrijk voor ons is. Het doel van ACT is niet het elimineren van pijn, maar het ontwikkelen van psychologische flexibiliteit — een vaardigheid die ons helpt om ondanks moeilijkheden een rijker en zinvoller leven te leiden.

Illustratie Acceptance en Commitment Therapy (ACT), stijdend vs acceptatie

Deze post is de eerste in een reeks over ACT. Volgende artikels gaan dieper in op specifieke onderdelen van ACT. Een overzicht van benaderingen om effectief om te gaan met emoties kun je hier vinden.

Geen tijd om te lezen? Luister naar de AI-gegenereerde podcast van deze GrowNote! 🎧

Het Probleem: Worstelen met Negatieve Gedachten en Gevoelens

Veel mensen denken dat geluk te vinden is in het elimineren van negatieve gedachten en gevoelens. Maar helaas werkt dit vaak averechts. Stel je voor dat je probeert niet aan een roze olifant te denken. Hoe meer je het probeert, hoe sterker het beeld van die olifant wordt. Zo gaat het ook met negatieve gedachten en emoties: hoe harder je vecht, hoe meer je gevangen raakt.

Het probleem is niet dat we deze gedachten hebben, maar dat we zo vaak ‘weg-bewegingen’ maken. We trekken ons terug, zoeken afleiding of proberen de gevoelens te verdoven. Denk aan overmatig piekeren, overeten, of het vermijden van situaties die ons ongemak bezorgen. Deze reacties maken het vaak alleen maar moeilijker om gelukkig en verbonden te zijn.

De ACT-aanpak: Een Ander Pad

ACT Therapie biedt een ander pad. In plaats van te proberen negatieve gedachten en gevoelens te elimineren, nodigt ACT ons uit om een nieuwe relatie met ze aan te gaan. Het maakt gebruik van zes kernprincipes om ons hierbij te helpen:

Acceptatie

Acceptatie betekent dat we bereid zijn om moeilijke gedachten en gevoelens te ervaren zonder ze te bestrijden. Stel je voor dat je een zwaar boek op je schoot hebt. In plaats van het constant omhoog te houden of weg te duwen, kun je het gewoon laten rusten. Het is er, maar het hoeft je niet te belemmeren.

Defusie

Defusie gaat over het loskoppelen van onze gedachten. Vaak nemen we gedachten als feiten: “Ik ben niet goed genoeg” voelt als een onwrikbare waarheid. Defusie helpt ons inzien dat gedachten gewoon gedachten zijn — verhalen die ons brein vertelt. Een voorbeeld van een defusietechniek is het benoemen van je gedachten: “Ik heb de gedachte dat ik niet goed genoeg ben.”

Aanwezig zijn

Mindfulness speelt een grote rol binnen ACT Therapie. Het gaat erom dat je je aandacht richt op het huidige moment, zonder te oordelen. Door aanwezig te zijn, kunnen we ons meer richten op wat er nu belangrijk is, in plaats van te blijven hangen in zorgen over het verleden of de toekomst.

Zelf-als-context

In ACT onderscheiden we het ‘observerende zelf’ van onze gedachten en gevoelens. Een mooie metafoor is die van een schaakbord: je bent niet de stukken (je gedachten en emoties), maar het bord dat ze draagt. Dit inzicht helpt ons los te komen van beperkende verhalen over wie we zijn.

Waarden

Waarden zijn onze kompasrichtingen. Wat is voor jou echt belangrijk? Wat wil je bijdragen? Door te identificeren wat we waarderen, kunnen we richting geven aan ons leven en keuzes maken die zinvol zijn.

Toegewijde actie

Toegewijde actie betekent dat we stappen zetten die passen bij onze waarden, ook al voelt het ongemakkelijk. Denk aan het stellen van SMART-doelen (Specifiek, Meetbaar, Acceptabel, Realistisch, Tijdsgebonden) om daadwerkelijk in beweging te komen.

Over elk van deze principes zal je meer kunnen lezen in de blogposts die het principe verder uitdiepen.

Principes van Acceptance and Commitment Therapy (ACT): acceptatie, defusie, aanwezig zijn, zelf als context, waarden.

De voordelen van ACT Therapie

ACT Therapie is ontworpen om ons te helpen groeien in psychologische flexibiliteit, waardoor we beter kunnen omgaan met de ups en downs van het leven. Onderzoek toont aan dat ACT helpt bij het verminderen van angst en depressie, en bijdraagt aan verbeterd welzijn en een groter gevoel van voldoening. Door te accepteren wat we niet kunnen veranderen en toegewijd te leven naar wat belangrijk voor ons is, kunnen we een rijker en zinvoller leven leiden.

Conclusie

Acceptance and Commitment Therapy draait om het loslaten van de strijd met negatieve gedachten en gevoelens, en het kiezen voor een leven vol betekenis en richting. Door te werken met de zes kernprincipes — acceptatie, defusie, aanwezig zijn, zelf-als-context, waarden, en toegewijde actie — leer je een nieuwe, meer flexibele manier van omgaan met jezelf en de wereld om je heen.

ACT Therapie is geen trucje dat je leven direct transformeert, maar een levenslange oefening in groei en verbinding. In de komende blogposts zullen we dieper ingaan op elk van deze kernprincipes en ontdekken hoe ze je kunnen helpen om te gaan met wat het leven op je pad brengt.

Wil je meer weten over ACT Therapie? Kijk eens naar boeken zoals “The Happiness Trap” van Russ Harris of “Acceptance and Commitment Therapy” van Steven C. Hayes, of neem contact op met een therapeut die gespecialiseerd is in ACT. Laten we samen werken aan meer psychologische flexibiliteit en een leven vol betekenis! Keep reading, keep growing.

Hieronder geef ik een overzicht van de blogposts die binnenkort verschijnen:

ACT – Acceptatie
ACT – Defusie
ACT – Het Zelf als context
ACT – Waarden
ACT – Toegewijde actie
ACT – FAQ
ACT – Bonuspost: ACT principes toepassen op zelfwaarde

Disclaimer

Ik geef geen medisch advies. Dit blog is bedoeld om mensen te informeren en hen te helpen zichzelf te ontwikkelen. Als je met problemen worstelt, raad ik je aan om een arts of therapeut te raadplegen. De informatie op dit blog kan je echter wel helpen om een aanpak te vinden die bij je past. Je kunt een psycholoog vinden in België via de website vind-een-psycholoog.be of in Nederland via vind-een-psycholoog.nl.