Omarm het ongemak: Acceptatie in ACT

Inhoudstabel

Ken je dat gevoel dat er iets vervelends opkomt en je er alles aan wilt doen om het te vermijden? Misschien heb je een lastige emotie zoals angst, frustratie, of verdriet. Je eerste reactie is dan vaak om die weg te stoppen. Je denkt: “Als ik het maar genoeg negeer, gaat het misschien weg.” Maar we weten allemaal dat dit zelden helpt. Die emoties komen vaak sterker terug, zoals een bal die je onder water probeert te duwen en die plotseling weer omhoog schiet.

In ACT (Acceptance and Commitment Therapy) is acceptatie een van de belangrijkste vaardigheden die we leren. Maar let op: acceptatie betekent niet dat je passief moet ondergaan wat er gebeurt. Het betekent juist dat je een bewuste keuze maakt om open te staan voor je ervaringen, hoe moeilijk die ook zijn. In deze blogpost duiken we dieper in op acceptatie en waarom het zo belangrijk is voor ons welzijn. Als je nog niet bekend bent met ACT, lees dan eerst onze vorige post voor een algemeen overzicht: ACT Therapie: Algemene Inleiding.

Geen tijd om te lezen? Luister naar de AI-gegenereerde podcast van dit artikel! 🎧

Het Probleem met Vermijding

Het is menselijk om pijn en ongemak te willen vermijden. Niemand vindt het leuk om negatieve emoties te voelen. Het lijkt vaak makkelijker om ze te negeren of weg te stoppen. Vermijdingsstrategieën zoals jezelf verdoven met sociale media, alcohol, of simpelweg situaties vermijden, bieden op de korte termijn misschien verlichting. Maar op de lange termijn zorgt dit voor meer lijden. Als we moeilijke gevoelens vermijden, blijven we vastzitten in onze eigen beperkingen. We missen kansen om te groeien en een leven te leiden dat in lijn is met onze waarden.

Denk bijvoorbeeld aan iemand met sociale angst. Door elke sociale situatie te vermijden, lijkt het op korte termijn makkelijker, maar diegene mist daardoor de kans om waardevolle vriendschappen op te bouwen. De wereld wordt kleiner en beperkter, terwijl de angst alleen maar groter wordt. Vermijding beperkt ons dus en verhindert ons om te leven zoals we dat echt willen.

Wat Acceptatie Wel en Niet Is

Vaak ontstaat er verwarring over wat acceptatie precies inhoudt. Daarom hier een overzicht:

Acceptatie is NIET:

Jezelf dwingen om van negatieve ervaringen te “houden” of ervan te “genieten”.
Passief berusten of opgeven.
Pijnlijke gevoelens verdragen totdat ze overgaan.

Acceptatie IS:

Openstaan voor je gedachten, gevoelens en sensaties, zonder ze te veroordelen of te bestrijden.
Erkennen dat pijn en ongemak deel uitmaken van het leven, en dat we ze niet altijd kunnen controleren.
Ruimte maken voor moeilijke ervaringen, zodat ze ons niet langer beheersen.
Bewust kiezen om te stoppen met vechten tegen de realiteit en onze energie te richten op wat we wel kunnen doen.

Hoe Werkt Acceptatie in ACT?

Acceptatie is geen eindbestemming. Het is een proces, een vaardigheid die we kunnen oefenen en ontwikkelen. In ACT wordt acceptatie gecombineerd met andere belangrijke principes, zoals defusie, aanwezig zijn in het moment en leven naar onze waarden.

Defusie: Bij defusie leren we om afstand te nemen van onze gedachten. We zien ze niet langer als absolute waarheden, maar als voorbijgaande mentale gebeurtenissen. Dit maakt het makkelijker om gedachten te accepteren zonder dat ze ons volledig beheersen.
Aanwezig Zijn: Door onze aandacht te richten op het huidige moment, raken we minder verstrikt in gedachten en gevoelens over het verleden of de toekomst. Dit helpt ons om ruimte te maken voor wat er nu is, zonder ertegen te vechten.
Waarden: Onze waarden geven richting aan ons leven en motiveren ons om actie te ondernemen, zelfs als we met moeilijke emoties te maken hebben. Acceptatie helpt ons om deze acties te nemen, ondanks de angst of het ongemak dat we voelen.

Een krachtige oefening om acceptatie te oefenen is de ‘Passagiers op de Bus’-metafoor. Stel je voor dat je een bus bestuurt en dat al je angsten, twijfels en nare gedachten als vervelende passagiers achter in de bus zitten. In plaats van je energie te verspillen aan het proberen om die passagiers uit de bus te krijgen, richt je je op de weg die voor je ligt – je waarden en doelen. De passagiers mogen mee, maar ze bepalen niet langer waar de bus naartoe gaat.

Hoe Acceptatie ons Leven Verrijkt

ACT en acceptatie hangen nauw samen met inzichten uit andere waardevolle bronnen over emotionele intelligentie en flexibiliteit. Wil je meer lezen over de kracht van emoties en het omgaan met moeilijke situaties? Bekijk dan onze GrowNotes over de boeken Emotional Agility en The Reality Slap.

De Voordelen van Acceptatie

Acceptatie leidt tot meer psychologische flexibiliteit – een van de belangrijkste doelen van ACT. Het helpt ons om veerkrachtiger te zijn in tijden van stress en tegenslag. Als we bereid zijn ons ongemak toe te laten in plaats van ertegen te vechten, worden we minder overweldigd door moeilijke emoties.

Daarnaast stelt acceptatie ons in staat om een rijker en zinvoller leven te leiden. In plaats van beperkt te worden door angst en vermijding, kunnen we ons richten op wat echt belangrijk voor ons is. Denk aan de persoon die ondanks chronische pijn toch de activiteiten kan doen die hij waardevol vindt. Het ongemak is er misschien nog steeds, maar het bepaalt niet langer de kwaliteit van zijn leven.

Conclusie

Acceptatie is een krachtig instrument om met de onvermijdelijke pijn en ongemak van het leven om te gaan. Het betekent niet dat je opgeeft of passief wordt, maar juist dat je kiest om ruimte te maken voor alles wat je ervaart – ook de moeilijke dingen. Door te oefenen met acceptatie kunnen we meer psychologische flexibiliteit ontwikkelen en een leven leiden dat echt waardevol voor ons is.

Ik wil je aanmoedigen om te experimenteren met acceptatie. Misschien kun je de volgende keer dat je een moeilijke emotie voelt, even stoppen, diep ademhalen en simpelweg opmerken wat je voelt, zonder ertegen te vechten. Laat het er gewoon zijn en richt je aandacht op wat je kunt doen dat echt belangrijk voor je is.

Zoals de ACT-expert Russ Harris zegt: “Het doel is niet om pijn te elimineren, maar om een rijk en zinvol leven te leiden – en die pijn een plek te geven binnen dat leven.”

Disclaimer

Ik geef geen medisch advies. Dit blog is bedoeld om mensen te informeren en hen te helpen zichzelf te ontwikkelen. Als je met problemen worstelt, raad ik je aan om een arts of therapeut te raadplegen. De informatie op dit blog kan je echter wel helpen om een aanpak te vinden die bij je past. Je kunt een psycholoog vinden in België via de website vind-een-psycholoog.be of in Nederland via vind-een-psycholoog.nl.